Body shaming? Καθρεφτάκι

 

Από τα πρώτα χρόνια της κοινωνικοποίησής μας, μάθαμε ότι ανήκουμε σε κατηγορίες. Μια από αυτές αφορούσε και στην εξωτερική μας εμφάνιση. Στο σχολείο, εκεί όπου τα παιδιά αναπαράγουν πρότυπα που υιοθετούν από την οικογένειά τους, ακούσαμε ίσως για πρώτη φορά αρνητικούς χαρακτηρισμούς, «αθώες» εκφράσεις που τις δικαιολογούν οι μεγαλύτεροι μέσω της αντίληψης «έλα μωρέ παιδιά είναι, δεν καταλαβαίνουν». Και κάπως έτσι αυτοί που «δεν καταλαβαίνουν» πληγώνουν, σκιάζουν ή ακόμη και στοιχειώνουν τη ζωή κάποιου που θα προσπαθεί έκτοτε να αποδείξει το αυτονόητο: ότι είναι ένας άνθρωπος σαν όλους τους άλλους.
Ας δοκιμάσω κάποια απλά, ίσως αφελή, συμπεράσματα τα οποία όμως πιστεύω ότι κρύβουν μία αλήθεια. Αρχικά κρίνουμε τους άλλους με την υποσυνείδητη παραδοχή ότι ανήκουμε σε μια ανώτερη κατηγορία, κάτι που μας δίνει αυτόματα το δικαίωμα της αξιολόγησης. Μια μορφή λοιπόν αλαζονείας υποβόσκει στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα. Επίσης κρίνουμε, γιατί δεν αποδεχόμαστε την έννοια της διαφορετικότητας, κάτι που συνεπάγεται ότι έχει βαθιά ριζώσει εντός μας μια σειρά καλουπιών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και οτιδήποτε πέρα από αυτά είναι απορριπτέο. 
Και μετά αρχίζουν οι ερωτήσεις: Με ποιο δικαίωμα έχεις παραπανίσια κιλά; Πώς τολμάς να έχεις μεγάλη μύτη; Γιατί είσαι τόσο ψηλός; Eίσαι άχαρος. Γιατί τόσο κοντός; Γιατί είσαι θηλυπρεπής; Γιατί δεν έχεις χρήματα; Καλά, πόσο χρονών είσαι; Γιατί ντύνεσαι έτσι; Γιατί μιλάς με αυτόν τρόπο; Αμέτρητα γιατί.
Με αφορμή ένα μουσικό γεγονός, όπως τη Eurovision, που ενδεχομένως και ίσως αφελώς θέλει να ενώσει για λίγο τους λαούς υπό τους ρυθμούς διαφόρων ειδών μουσικής, γίναμε μάρτυρες όλων των παραπάνω ερωτήσεων στα social media με το αντίστοιχο hashtag (#eurovision, #eurovisiongr). Μέσω ενός απομακρυσμένου υπολογιστή και πάντα με την ασφάλεια της απόστασης διαβάσαμε αμέτρητα σχόλια, μεταξύ των οποίων αρκετά ήταν κακεντρεχή και αφορούσαν π.χ. στα κιλά της Έλενας Παπαρίζου, στη σεξουαλικότητα του Γιώργου Καπουτζίδη και άλλα πολλά… Προσβλητικά σχόλια, μικρά δείγματα χαρακτήρα. 
Είναι πολύ όμορφο και έχει την πλάκα του να σχολιάζουμε όλοι μαζί -ιδίως τα τελευταία χρόνια που η κοινή θέαση μάς κάνει να αισθανόμαστε σαν να καθόμαστε εκατομμύρια άνθρωποι σε έναν τεράστιο καναπέ- μπροστά από την τηλεόραση. Υπάρχει όμως μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο καλοπροαίρετο σχόλιο που δε θίγει κανέναν προσωπικά και την «αυθόρμητη» αποστροφή του λόγου που αποτυπώνεται σε ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης και φανερώνει την έλλειψη παιδείας, ενσυναίσθησης και κάθε όμορφου συναισθήματος. Με λίγα λόγια η πλάκα έχει τα όριά της. 
Αυτό που με τρομάζει πιο πολύ είναι πως πριν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όλα αυτά τα ρατσιστικά, τα εμετικά σχόλια ήταν ανέκαθεν μέρος της κουλτούρας κάποιων και δεν το γνωρίζαμε. Θλιβερό. Η απάντηση στα ντροπιαστικά «γιατί» είναι το πολύ απλό «mind your business»! Ή πιο απλά και ελληνικά «καθρεφτάκι» που λέγαμε, όταν ως παιδιά απαντούσαμε αυθόρμητα και κάποιες φορές χωρίς φόβο στις εκφάνσεις κοινωνικού ρατσισμού. Η παραίνεση και το πρώτο βήμα να ψάξεις γιατί ξεπερνάς τα όρια και αξιολογείς κάτι που -όπως σωστά έχει συχνά ειπωθεί- τυχαία δεν είσαι, μπορεί να είναι λυτρωτικό. Η συνειδητοποίηση ενός λάθους, όταν είναι ειλικρινής, μπορεί να σε αλλάξει και τότε ίσως να διευρύνεις τους ορίζοντές σου, να θρυμματίσεις την ψευδαίσθηση της μοναδικότητάς σου και να αφεθείς να ανήκεις πλέον κάπου, σε έναν κόσμο που χωράει όλους τους διαφορετικούς, ακόμη και εσένα.

​

Π.Α.

​