Αναμνήσεις από τη Χώρα των Ηττημένων (Ιούνιος)

​

«Ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι ότι δεν θα προλάβουμε τα καλπάζοντα γεγονότα του πλανήτη. Εκτροχιαστήκαμε. Φαινόταν, παλαιόθεν. Κι όμως, πάμε προς τον καταρράκτη. Ο Θεός βοηθός».

                                                                                       Μανώλης Ρασούλης

 

Ιούνιος προδοτικός και κακόκεφος τριγυρνά στα άδεια θερινά σινεμά και στις πλατείες. Αυτομόλησε μαζί με εκείνην τη «σκληρή πραγματικότητα» στο εχθρικό στρατόπεδο του απερχόμενου χειμώνα και τώρα στο τέλος του, προσπαθεί να μας ξαφνιάσει με πρόσκαιρες βροχούλες και αιφνίδιες απογευματινές μπόρες. Όμως μάταια. Πρέπει κανείς να ξέρει πότε να αποχωρεί από τη σκηνή, πότε με αξιοπρέπεια να βάζει τελεία, πριν το τελευταίο χειροκρότημα γίνει χλιαρό και βαριεστημένο. Πρέπει να ξέρει πότε να κατεβαίνει οριστικά από το πάλκο, σβήνοντας με μια ανάσα τους προβολείς της περασμένης δόξας.

Άδικα λοιπόν πάλευε τις πρώτες μέρες του μήνα, η πρόσκαιρη κακοκαιρία να παρατείνει την ενοχλητική παρουσία της, να αναβάλει το σίγουρο τέλος της συμμαχώντας με το μονίμως βιαστικό φθινόπωρο. Δεν παραδειγματίστηκε από εκείνη την πολύχρωμη Μικρασιάτισσα φωνή, φερμένη από τη μάνα Ανατολή, ζεστό αεράκι στο νοτισμένο νυχτολούλουδο που αποφάσισε να σιγήσει πριν τη θαμπώσει οριστικά ο χρόνος, με αξιοπρέπεια και σπάνια εντιμότητα. Αυτή τη φωνή που μαρτυρά και υμνολογεί εδώ και τόσα χρόνια σε κάποιο θαλασσινό αρχονταρίκι ή σε ένα ημιυπόγειο στην πλατεία Εξαρχείων:  

Σχεδόν πενήντα χρόνια/βάσανα και διωγμό/ τώρα στη μαύρη αρρώστια/ανάξια πλερωμή[… ]Το δίκιο του αγώνα/πολλά σου στέρησε/ μα η ζωή λεχώνα/ελπίδες γέννησε […] Τίποτα δεν πάει χαμένο/στη χαμένη σου ζωή/ τ' όνειρό σου ανασταίνω/και το κάθε σου «γιατί»…*

Ο κόσμος θα ήταν άλλος, πιο υποφερτός και φωτεινότερος αν αυτή η φωνή δεν καλύπτονταν από τις αλλοπρόσαλλες κραυγές των όψιμων σταυροφόρων κατά της διαφθοράς, των διαπρυσίων αγωνιστών της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισονομίας, της αξιοκρατίας και άλλων τέτοιων παρόμοιων νεοελληνικών ανεκδότων, αρκούντως σύντομων και διασκεδαστικών. Ηχογραφημένες συνομιλίες - που ανασύρονται πάντα την κατάλληλη στιγμή, όπως και την εποχή του αλήστου μνήμης ‘89, κασέτες, δημοσιογραφικά παραμάγαζα και κλίκες επιχειρηματιών «σοβαρών» και πάντως «καλόβουλων», μυστικές υπηρεσίες, και ένας ασύλληπτος πακτωλός εκατομμυρίων που ως συνήθως νέμονται οι πρόθυμοι κλακαδόροι και χειροκροτητές όχι του πεζοδρομίου, αλλά των διαδρόμων δημοσίων υπηρεσιών που μοιραία καταλήγουν σε πόρτες που φέρουν πινακίδες με τίτλους ευφάνταστους και μακροσκελείς…  

 

Υπηρεσία τάδε, γραφείο δείνα και πάει λέγοντας. Κραυγές καταγγέλλουν το παρακράτος και τους σκοτεινούς μηχανισμούς του, τις πρακτικές πότε της δεκαετίας του ‘60, πότε του ‘80 και τελικά όλες μαζί οι εκκωφαντικές αυτές φωνές λειτουργούν ως βολική κολυμπήθρα του Σιλωάμ, ως Δαντικό καθαρτήριο για τους γνωστούς εκείνους: «πάρε με να σου πω», και τους άλλους, τους: «άστο πάνω μου», τους υποψιασμένους, τους ανυπόκριτους εμποράκους ενός άθλιου παζαριού και μιας συναλλαγής που στην καλύτερη των περιπτώσεων, καταλήγει στην αδιανόητη επωδό ανάληψης της λεγόμενης «πολιτικής ευθύνης» όρος εξοργιστικός αλλά ομολογουμένως σωτήριος για εκείνον που τον επικαλείται. Σόφισμα ιταμό και χυδαίο, ανάλογο εκείνου του «εξωδικαστικού συμβιβασμού» που «ρυθμίζει» και «τακτοποιεί» τα προβλήματα που προκύπτουν -αν και όποτε κάποια πολυεθνική εταιρεία βρεθεί με τη «γίδα στην πλάτη» (συνήθως κάποιου πολιτικού), όπως συνέβη πρόσφατα με γνωστή εταιρεία τηλεπικοινωνιών και μόλις πριν λίγες μέρες, με επίσης μεγάλη φαρμακοβιομηχανία του εξωτερικού που καλείται να πληρώσει ένα τεράστιο  πρόστιμο για «παράτυπες πρακτικές» διαφθοράς και χειραγώγησης, όχι στη χώρα που τις εφάρμοσε ούτε καν εκεί  όπου εδρεύει, αλλά σε άλλη, τρίτη χώρα που απλώς θα επωφεληθεί(;) από την αποζημίωση δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων και ταυτόχρονα θα προστατέψει και τα δικά της συμφέροντα.     

 

 Όλοι λοιπόν κι αυτοί κι εμείς και οι άλλοι, στην ίδια πλευρά της βυθιζόμενης βάρκας, γαντζωμένοι ξεδιάντροπα στο αποστεωμένο σώμα μιας ετοιμοθάνατης πατρίδας, που ασφυκτιά και αργοσβήνει. Μελλοντικοί ναυαγοί του αδιέξοδου παρόντος, σε διαμερίσματα λίγων τετραγωνικών, κανιβαλίζουμε για ελάχιστο φως στον ακάλυπτο, στριμώχνοντας δυο-τρεις γλάστρες με υποτυπώδη χλωμή πρασινάδα στα ετοιμόρροπα μπαλκονάκια, με θέα την απέναντι απλωμένη μπουγάδα και περιμένοντας το επόμενο τριήμερο, την επόμενη «απόδραση».

 

Την κινηματογραφική απόδοση της ζοφερής αυτής πραγματικότητας, των δοσοληψιών και των στρατολογημένων ημετέρων ανέλαβε στα μέσα του μήνα  να καταγγείλει θεσμικά(; ) η αξιωματική αντιπολίτευση με σχετικό- μειωμένης αισθητικής και στερούμενο στοιχειώδους εμπνεύσεως- τηλεοπτικό σποτάκι, εντείνοντας τον γενικότερο ζόφο και τη διάχυτη απαξία. Η παταγώδης όμως κατάρρευση του συμπλεγματικού αφηγήματος περί ηθικού πλεονεκτήματος της Αριστεράς, μπορεί να συγκριθεί μόνο με την επίσης οδυνηρή πτώση του υπαρκτού Σοσιαλισμού στα τέλη της δεκαετίας του ‘80. Πόσες ελπίδες, όνειρα και προσδοκίες χαμένα κι η ελπίδα δεν ήρθε ποτέ.                

Βυθίστηκε γρήγορα αύτανδρη, στο ελώδες βούρκο που δημιούργησε και συντηρεί αυτό το ίδιο σύστημα που υποτίθεται θα έρχονταν να ανατρέψει και να αποκαθάρει, λυτρώνοντας τη χώρα από τον τρισκατάρατο καπιταλισμό. Σωρεία οι «καταγγελίες», «αδιάσειστες  οι αποδείξεις», «κόλαφος τα πορίσματα». Κι από την ατυχή Κουμουνδούρου ως τους ινστρούχτορες του Περισσού μάταια προσπαθούν να οικειοποιηθούν την αγωνία όσων από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θα βρεθούν στην τραγική αβεβαιότητα της ανεργίας. Οι κομματικοί καθοδηγητές γράφουν και ξαναγράφουν  τα ίδια νεκρά συνθήματα, τις ίδιες φθαρμένες ατάκες αδυνατώντας να ξεφύγουν επιτέλους, από τα αποτυχημένα στερεότυπα μιας σκοτεινής εποχής κι ενός κόσμου που παρήλθε οριστικά, έχοντας περάσει δεκαετίες κρυφοκοιτώντας ζηλόφθονα από την ερημιά και την στέρηση του Σιδηρούν Παραπετάσματος, την απέναντι αιματοβαμμένη ευμάρεια του δυτικού πολιτισμού, που κι αυτός σύντομα θα καταρρεύσει υπό από το βάρος των ίδιων του, των απάνθρωπων ανοσιουργημάτων. Σύμβολα και ιδεολογίες, αγώνες και επαναστάσεις, τόσες ζωές χαμένες, για εκείνο το απατηλό: «και που ξέρεις κάποτε», όλα μαζί στο βολικό αδιέξοδο της λήθης. Μέρες Ιουνίου λοιπόν, που προκαλούν μια ενοχλητική ζαλάδα, μια ναυτία επίμονης αηδίας και οργής, όπως και η απεχθής απαγωγή και κακοποίηση ενός μικρού κοριτσιού που αφού «συντάραξε το πανελλήνιο» προορίζεται να ξεχαστεί, μαζί με το δράμα τόσων και τόσων αθώων που απλώς «καταναλώνονται» σαν προϊόντα μιας χρήσης στις δημοσιογραφικές αρένες.

Ευτυχώς όμως από τον κυκεώνα των ειδήσεων, των εξαγγελιών και  το χάος μιας πολιτείας σε μόνιμη νεκροφάνεια, αδημονούμε και ελπίζουμε να μας απολυτρώσει η εκδίωξη της Τέχνης από το έτσι κι αλλιώς αυτοματοποιημένο και στείρο εκπαιδευτικό σύστημα «της δημόσιας και δωρεάν Παιδείας» (σικ), που πετυχαίνει ακριβώς το αντίθετο από αυτό για το οποίο προορίζεται: να ελαχιστοποιεί το περιθώριο της διανόησης, να δημιουργεί ανεπάρκειες, συμπλέγματα, χωλότητες στον παιδικό ψυχισμό που σταδιακά εμφανίζει τις γνωστές απαξιωτικές συμπεριφορές των ενηλίκων, που φρίττοντας και απορώντας συναντούμε στο επόμενο φανάρι, στο θέατρο, στο σουπερμάρκετ, στις δημόσιες υπηρεσίες.

 

 

 

Ο Ιούνιος αυτός μας προειδοποιεί, σιωπηλός με το βλέμμα ανήσυχο, στραμμένο προς στις παρυφές του Έβρου και στα αρχαία αιγαιοπελαγίτικα νερά. Ξέρετε, εκείνα που δεν «έχουν σύνορα» ή τα άλλα(; ) που επιχειρεί να οριοθετήσει με αδύναμες διμερείς συμφωνίες το υπουργείο εξωτερικών, αγνοώντας ή ακόμα χειρότερα παραγνωρίζοντας τα κολοσσιαία συμφέροντα κρατών αλλά κυρίως εταιρειών, στην Ν.Α Μεσόγειο.  Ιούνιος μουδιασμένος, βαρύς και κατάκοπος, χωρίς αυτή την ανεμελιά των πολυαναμενόμενων  διακοπών, τη γεύση της βανίλιας, τη μυρωδιά του αντηλιακού, χωρίς πια εκείνη την ανατολίτικη φωνή της Χαρούλας, αλλά με μέτρα και υποδείξεις, κρούσματα και περιορισμούς, θύματα, αναφορές, θεραπείες, εμβόλια, αποστάσεις, σκάνδαλα, εξεταστικές, υπονοούμενα, αποκαλύψεις, συγκαλύψεις και μια αυτονόητη κούραση του να ζεις. Έκτος, κατά σειρά ηττημένος στο φετινό καταδικασμένο «λόχο» των μόλις δώδεκα μηνών, επιστρέφει στη χώρα των ηττημένων, από το μέτωπο του αδυσώπητου χρόνου σκυφτός και κατάμονος, σιγοψιθυρίζοντας κι αυτός μαζί με μας σαν μοιρολόι ή σαν νανούρισμα ερωτικό μιας ανάμνησης μακρινής:  «Τίποτα δεν πάει χαμένο / στη χαμένη σου ζωή…»

 

*Τίποτα δεν πάει χαμένο. Στίχοι: Μανώλης Ρασούλης, μουσική: Μάνος  Λοΐζος, πρώτη εκτέλεση: Χάρις Αλεξίου.

​

​

Κωνσταντίνος Μούσσας

 

Ο Κωνσταντίνος Μούσσας γεννήθηκε στον Πειραιά. Σπούδασε ιατρική και έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές και μεταφράσεις. Ποιήματα, άρθρα και δοκίμιά του έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά λογοτεχνίας και εφημερίδες. Είναι μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών, της Φιλολογικής Στέγης Πειραιά, της Εταιρείας Ελλήνων Εικαστικών, της Royal Society of Literature, (London UK), του Icon Italia/Ministero dell’ Istruzione dell’ Universita e della Ricerca, της Societe europeenne des auteurs (Paris-France) και της Societa Dante Alighieri (Roma-Italia). Πρόσφατα έγινε τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρών Λογοτεχνών. Δημοσιευμένα έργα του είναι: "Τα που θυμάμαι ξιστορώ" (2001), "Σημεία στίξης" (2015), "Ιωλκός" (2016), "Αγνώστου πατρός" (2016) - Βραβείο από τον Όμιλο για την UNESCO, Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδος, "Ορίζοντες" (2016), "3η Ομαδική ποιητική συλλογή" (2017). Αδημοσίευτα έργα με διακρίσεις: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος - Βραβείο Φιλολογικού Συλλόγου 'Παρνασσός', Ο "Ηλίθιος" του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι - Βραβείο Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών, Κατηγορία Δοκίμιο, Ποίηση - Βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού, Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία, 21ος Διαγωνισμός Ποίησης, Δοξαστικόν (ποίηση) - Βραβείο από τον Όμιλο για την UNESCO, Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδος. Επίσης έχει μεταφράσει τα παρακάτω έργα: "Ορίζοντες" (Marcello Vitale, "Orizzonti", ποιητική συλλογή), "Τα φώτα του δρόμου" (Mario Luzi, Eugenio Montale, Giuseppe Ungaretti, "Poesie", δίγλωσση ποιητική συλλογή), "Ποιήματα" (Eugenio Montale, Quader no di quattro anni), "Ποιήματα" (Giuseppe Ungaretti), "Ποιήματα" (Pier Paolo Pasolini), Ιταλοί ποιητές Ι-IX.