ΑΓΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΑ ΠΑΙΔΙΑ 

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΛΙΣ

 

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις το δοκίμιο του κύριου Κωστή Παπαϊωάννου «Άγρια ιστορία για μεγάλα παιδιά» με τον υπότιτλο «Από τον φασισμό στον μεταφασισμό, η δημοκρατία απέναντι στη νέα ακροδεξιά». Όπως γίνεται αντιληπτό από τον τίτλο του δοκιμίου, ο κύριος Παπαϊωάννου επιχειρεί μέσα από το έργο του την εξέταση του φαινομένου του φασισμού από τη στιγμή της γέννησης του μέχρι και σήμερα.        

Μέσα από μία σύντομη αναδρομή στο παρελθόν, αλλά και μία ψύχραιμη προσέγγιση των σημερινών καταστάσεων στη χώρα μας και όχι μόνο, ο συγγραφέας καλύπτει χρονικά έναν αιώνα, ξεκινώντας από το 1920 και φτάνοντας μέχρι και το 2020, αναμοχλεύοντας μνήμες, μνήμες πρόσφατες και μη, παρουσιάζει την πορεία και την εξέλιξη του φαινομένου του φασισμού στο χρόνο, φωτίζοντας τη σκληρότητα, τη βία και την ανθρώπινη οδύνη με τις οποίες είναι στενά συνυφασμένος.    

Παράλληλα, ο κύριος Παπαϊωάννου αναδεικνύει τις συνδέσεις ανάμεσα στο φασισμό και τον ρατσισμό, την ομοφοβία, τον ναζισμό, καθώς και τον αντισημιτισμό, καταλήγοντας στο ότι η ύπαρξη αυτών αποτελούν εκφάνσεις της φασιστικής ιδεολογίας.        
 

Διαβάζοντας το δοκίμιο του κύριου Παπαϊωάννου, θα ήθελα αρχικά να σταθώ στον τρόπο με τον οποίο είναι γραμμένο και δομημένο. Χωρίς γλωσσικές υπερβολές και λέξεις εξαιρετικά εξεζητημένες, αλλά αντίθετα μέσα από μία ανεπιτήδευτη προφορικότητα, ο συγγραφέας καταφέρνει να δημιουργήσει ένα σπαρταριστό κείμενο που ρέει χωρίς να κουράζει, δημιουργώντας σου την εντύπωση πως ο συγγραφέας βρίσκεται απέναντι σου και σου μιλά. Ένα κείμενο εύκολα μεταβολίσιμο από κάθε αναγνώστη, γεγονός που το θεωρώ μεγάλη επιτυχία, διότι τέτοιου είδους κείμενα θα πρέπει να είναι προσιτά, να μοιράζονται, να διαβάζονται, να γίνονται αφορμή για σκέψη, για κριτική και αυτοκριτική, καθώς και αφορμή για την πυροδότηση έστω μίας αμυδρής αλλαγής αναφορικά με τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τέτοιου είδους φαινόμενα στην καθημερινότητα μας.         

Όσον αφορά τον τρόπο δομής του βιβλίου, αυτό που το καθιστά ιδιαίτερα ενδιαφέρον και απόλυτα εύληπτο από τον αναγνώστη είναι η μορφή «ερώτηση-απάντηση» με την οποία έχει αναπτυχθεί ολόκληρο το κείμενο, γεγονός που ομολογουμένως είναι αρκετά βοηθητικό διότι δημιουργούνται κάθε φορά θεματικοί άξονες στους οποίους ο εκάστοτε αναγνώστης δύναται να συγκεντρωθεί χωρίς κόπο.    
 

Μέσα στο δοκίμιο του ο κύριος Παπαϊωάννου θίγει μία πληθώρα ζητημάτων που σχετίζονται με το φαινόμενο του φασισμού. Ο συγγραφέας ξεκινά μιλώντας για τις ρίζες του φασισμού και τα χαρακτηριστικά του, γεγονός που συμβάλει στην βαθύτερη κατανόηση του φαινομένου. Στην πορεία αναφέρεται στις πρακτικές που ακολούθησε ο Χίτλερ και τις ολέθριες συνέπειες αυτών, καθώς και στις κοινωνικές παθογένειες που εκμεταλλεύτηκε για την ανέλιξη του, και καταλήγει στη σύγχρονη Ελλάδα, στη Χρυσή Αυγή και στα «καμουφλαρισμένα» πρόσωπα της Ακροδεξιάς που δύναται να συναντήσει κανείς στους κόλπους της σημερινής κοινωνίας.

Ένα από τα ζητήματα που ξεχώρισα και θα ήθελα να το αναφέρω είναι η στάση της ελληνικής κοινωνίας και ειδικότερα των ελληνικών θεσμών όπως η Εκκλησία, αλλά και των απλών πολιτών, απέναντι στους Εβραίους, με τον συγγραφέα να επικεντρώνεται κυρίως στον αφανισμό της εβραϊκής κοινότητας στη Θεσσαλονίκη, γεγονός που θα έλεγα πως βοηθά τον αναγνώστη να ανακαλύψει μία αιχμηρή αλήθεια, η οποία με την πάροδο των ετών έχει αμβλυνθεί και αποσιωπηθεί.
 

Ακόμα, ένα από τα ζητήματα που θίγονται και μου προκάλεσε έντονο προβληματισμό είναι η στάση του πολίτη, του καθενός από εμάς, απέναντι στο φαινόμενο του φασισμού. Η αδιαφορία, η σιωπή, η απάθεια, η απροθυμία ενεργούς δράσης οδηγούν αναπόφευκτα στη συνενοχή. Ιδιαίτερα σε μία εποχή όπως η σημερινή, σε μία κοινωνία όπως η ελληνική, όπου φαινόμενα όπως η ομοφοβία, η πατριαρχία, η τοξική αρρενωπότητα, η αστυνομική αυθαιρεσία καλά κρατούν, η ανοιχτή λήψη θέσης και η προσπάθεια αντιμετώπισης αυτών των φαινομένων που είναι στενά συνυφασμένα με τον φασισμό και τη νέα του μορφή είναι χρέος μας!