ἐν βιβλίῳ
Το σπίτι των κοιμισμένων κοριτσιών και άλλες ιστορίες
Μετάφραση:
Έφη Κουκουμπάνη-Πολυτίμου
Στο εξώφυλλο: Eizan, «Woman at a Mirror», 1820
Ο Γιασουνάρι Καβαμπάτα αποτελεί τον μοναδικό μέχρι στιγμής Ιάπωνα συγγραφέα, που έχει βραβευτεί με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Γεννήθηκε το 1899, ενώ αυτοκτόνησε το 1972. Οι εκδόσεις Καστανιώτη μας έφεραν πρώτη φορά σε επαφή με το λογοτεχνικό έργο του νομπελίστα συγγραφέα το 1994 με την μετάφραση του μυθιστορήματος «Κιότο». Έκτοτε και μέχρι σήμερα, έχουν μεταφραστεί αρκετά από τα έργα του στα ελληνικά, παρά το γεγονός ότι δεν έχει γνωρίσει καθολική αποδοχή από το εγχώριο αναγνωστικό κοινό, σε σχέση πάντα με άλλους Ιάπωνες συγγραφείς όπως ο Χαρούκι Μουρακάμι, ο Γυόκο Ογκάουα, ο Τζουνίτσιρο Τανιζάκι.
Τον ανακάλυψα τυχαία μέσα από το βιβλίο «Ιστορίες της παλάμης» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη και συγκεντρώνει σύντομα λυρικά πεζά του συγγραφέα, τα οποία ανήκουν στην κατηγορία των ιστοριών μπονζάι. Στη συνέχεια ακολούθησε η ανάγνωση των έργων του «Η χορεύτρια από το Ίζου», «Ομορφιά και Θλίψη».
«Το σπίτι των κοιμισμένων κοριτσιών και άλλες ιστορίες» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη, περιλαμβάνει τρεις σύντομες νουβέλες: Το σπίτι των κοιμισμένων κοριτσιών, Το μπράτσο και το Περί ζώων και πουλιών. Στο παρόν κείμενο θα αναφερθώ μόνο στην πρώτη από τις τρεις ιστορίες του Ιάπωνα συγγραφέα, αφού είναι και η ιστορία που ξεχωρίζω.
Πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ο εξηνταεπτάχρονος Εγκούτσι, ο οποίος ύστερα από την προτροπή ενός ηλικιωμένου φίλου του, επισκέπτεται έναν ιδιαίτερο οίκο ανοχής, που βρίσκεται σε μία δυσπρόσιτη και βραχώδη ακτή. Εκεί οι πελάτες κοιμούνται πλάι σε πολύ νεαρά κορίτσια, τα οποία έχουν ναρκωθεί πριν από την άφιξη τους. Ο πελάτης έχει στη διάθεση του δύο υπνωτικά χάπια, τα οποία μπορεί και να καταναλώσει για να τον βοηθήσουν να κοιμηθεί, ενώ το πρωί μόλις ξυπνήσει η υπεύθυνη του οίκου ανοχής του προσφέρει ένα φλιτζάνι τσάι πριν τον αποχαιρετήσει. Σε αυτό το ιδιαίτερο και παράδοξο ταυτόχρονα περιβάλλον, τοποθετείται χωρικά η δράση της ιστορίας.
Αρκετά επιφυλακτικός ο Εγκούτσι εισέρχεται στον χώρο, όπου συναντά την κυρία του σπιτιού που του εξηγεί τους απαράβατους κανόνες που πρέπει να τηρήσει εντός του οίκου, κι ύστερα τον οδηγεί σε ένα μυστικό δωμάτιο επενδυμένο με κόκκινο βελούδο, όπου ήδη ένα νεαρό κορίτσι κοιμάται ολόγυμνο στο κρεβάτι. Ο Εγκούτσι μπορεί να ξαπλώσει δίπλα της, μπορεί να αγγίξει την νεανική της σάρκα, απαγορεύεται όμως να έλθει σε σεξουαλική επαφή μαζί της.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης του επίσκεψης, ο Εγκούτσι θα ξαπλώσει διστακτικά στο πλευρό του κοιμισμένου κοριτσιού, ενώ δειλά-δειλά θα αγγίξει σημεία του γυμνού κορμιού της. Η επαφή με το τρυφερό δέρμα της κοπέλας, πέρα από μία μορφή ηδονής, θα διεγείρει τη μνήμη του πρωταγωνιστή, ξυπνώντας τις αναμνήσεις που σχετίζονται με τις ερωμένες του, αναμνήσεις που επανέρχονται απειλητικά και τον κατακλύζουν. Θα ακολουθήσουν και άλλες επισκέψεις του ηλικιωμένου άντρα σε αυτό τον παράξενο οίκο ανοχής. Επισκέψεις που θα ξυπνήσουν κι άλλες μνήμες από το παρελθόν του πρωταγωνιστή, ο οποίος θα βρεθεί να ταξιδεύει στον κόσμο του υποσυνείδητου, στον κόσμο των ονείρων.
Ο Ιάπωνας συγγραφέας συνθέτει μία αμιγώς συμβολική ιστορία, μέσα από την εξιστόρηση της οποίας επιχειρεί να συνομιλήσει με τον αναγνώστη για διαχρονικά ζητήματα όπως είναι η ηδονή της σεξουαλικής συνεύρεσης, το ζωογόνο συναίσθημα του έρωτα, η πνιγηρή μοναξιά, η αναπόδραστη φθορά του χρόνου και φυσικά ο αναπόφευκτος θάνατος. Ο Καβαμπάτα δημιουργεί μία τραγική φιγούρα, αυτή του Εγκούτσι, ενός ηλικιωμένου άντρα, ο οποίος μπορεί να μην είναι σεξουαλικά ανίκανος, τουλάχιστον ακόμη, αλλά οι ανασφάλειες που διέπουν έναν άντρα αυτής της ηλικίας έχουν αρχίσει να τον στοιχειώνουν, με τον ίδιο να αναζητά απαντήσεις σχετικά με την χαμένη ανδρική του φύση. Ταυτόχρονα μέσα από την τραγικότητα του βασικού ήρωα ο συγγραφέας βρίσκει την ευκαιρία να αναδείξει έναν από τους μεγαλύτερους φόβους του ανθρώπου, που δεν είναι άλλος από αυτόν του θανάτου. Ο Εγκούτσι αναζητώντας τη σαρκική απόλαυση μέσα από την παράξενη και απομακρυσμένη συνεύρεση με τα κοιμισμένα κορίτσια του σπιτιού, θα λέγαμε ότι έμμεσα προσπαθεί να τον εξαλείψει, άλλωστε μπορεί τα νεαρά κορίτσια να είναι ναρκωμένα, θα μπορούσαμε να πούμε νεκρά, όμως η ζωή ρέει άφθονη από μέσα τους και ποτίζει τα γέρικα δάκτυλα του Εγκούτσι, που αγγίζουν τη σάρκα τους.
Ο Καβαμπάτα δημιουργεί μία παράδοξη νουβέλα με έντονα υπαρξιακά δίπολα και εύθραυστες ισορροπίες, τις οποίες καταφέρνει να διατηρήσει μέχρι και το τέλος. Ο ήρωας του μετεωρίζεται ανάμεσα στον κόσμο του ασυνείδητου, ταξιδεύοντας μέσα από τα όνειρά του, και στη σκληρή πραγματικότητα όπου η συνειδητοποίηση του προδιαγεγραμμένου τέλους είναι μία αφοπλιστικά επώδυνη διαδικασία.
