Νυφικό από Πορφύρα

Σοφία Βόικου

Εκδόσεις Ψυχογιός

 

Αρχές εικοστού αιώνα, σε μία αλλοτινά ξακουστή πόλη, φωλιασμένη στους κόλπους μίας καταπράσινης κοιλάδας, στο Μελένικο, μία πόλη ερημωμένη πια, ξεχασμένη σχεδόν απ' όλους, αλλά όχι από εκείνους που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, ξενιτεύτηκαν, αλλά αγάπησαν βαθιά τον τόπο τους, η σκέψη του οποίου τους πονά και γεννά τη νοσταλγία, μας μεταφέρει μέσα από το νέο της ιστορικό μυθιστόρημα η πολυγραφότατη συγγραφέας Σοφία Βόικου.

           

Το Μελένικο, μία πόλη που οι ρίζες της χάνονται βαθιά μέσα στον χρόνο, μία πόλη στην οποία ήταν έντονη η παρουσία του ελληνισμού, αλλά και της χριστιανικής πίστης, εκεί όπου άνθισε κατά περιόδους η τοπική οικονομία κυρίως με την παραγωγή και την εξαγωγή κρασιού, το οποίο ωρίμαζε εντός των «τρυπητών», που ήταν υπόγειες στοές λαξευμένες από τους αμπελοκαλλιεργητές-οινοποιούς στους ασβεστολιθικούς βράχους που αγκάλιαζαν την πόλη τους, αποτελεί το χωρικό πλαίσιο εντός του οποίου η Σοφία Βόικου τοποθετεί τους ήρωες και τη μυθιστορηματική της πλοκή.

           

Στο Μελένικο ο αναγνώστης θα συναντήσει τη νεαρή Θεοφανώ, κόρη του Κομνηνού Λάσκαρι και της Ευγενίας, με ρίζες που κρατούν από το Βυζάντιο. Η Θεοφανώ είναι μία γοητευτική σχεδόν ενήλικη κοπέλα, που ξεχωρίζει εντός της κοινότητας του Μελένικου, όχι μόνο για την αδιαπραγμάτευτη ομορφιά της και την πολυπόθητη περιουσία της, αλλά και για τον ιδιαίτερα σαγηνευτικό χαρακτήρα της. Παρορμητική, ατίθαση, δυναμική, ακολουθεί τις προσταγές της καρδιάς, πηγαίνοντας πολλές φορές κόντρα στους κανόνες της κλειστής τοπικής κοινωνίας, διψά να γνωρίσει τον έρωτα, να αγαπήσει και να αγαπηθεί παράφορα. Οι προσταγές ωστόσο της εποχής, συνδυαστικά με τις οικονομικές δυσχέριες που προκύπτουν στις εμπορικές συναλλαγές των δύο αδερφών της, που κλήθηκαν να πάρουν τη σκυτάλη από τον πατέρα τους και να συνεχίσουν την οικογενειακή επιχείρηση στη Βιέννη, θα καθορίσουν την πορεία ζωής της ανυποψίαστης Θεοφανώς, η οποία θα θυσιαστεί στο βωμό του χρήματος και του οικογενειακού συμφέροντος.

           

Έτσι, θα βρεθεί φυλακισμένη σε έναν γάμο. Η Θεοφανώ ωστόσο κατάγεται από το Μελένικο, έναν τόπο ηρωικό όπου οι άνθρωποι υψώνουν το ανάστημά τους απέναντι στις αντιξοότητες της ζωής και αγωνίζονται με απαράμιλλο θάρρος και υπομονή. Έτσι και η ίδια θα δεχτεί να διανύσει το μονοπάτι της μοίρας που άλλοι χάραξαν για εκείνη, θα εναρμονιστεί με τη ροή που ακολουθεί η ζωή, προσαρμόζεται, αλλά ταυτόχρονα θέτει τους δικούς της κανόνες, επιδεικνύει αξιοζήλευτο δυναμισμό και υπερασπίζεται με κάθε τρόπο τις ιδέες και τις αξίες της.

           

Μέσα από την ιστορία της Θεοφανώς, η συγγραφέας δράττεται της ευκαιρίας να αναδείξει την άγνωστη ιστορία ενός τόπου που δεν αποτελεί μέρος του συλλογικού ιστορικού ασυνείδητου των Ελλήνων. Με αξιοζήλευτα κινηματογραφική γραφή, με απαράμιλλη αφηγηματική δεινότητα, η Σοφία Βόικου δημιουργεί ένα στιβαρό κείμενο έντονων συναισθημάτων και γλαφυρών εικόνων,  που αποπνέει δυναμισμό και ισορροπεί δεξιοτεχνικά όσον αφορά στο κομμάτι των συναισθημάτων. Χωρίς να ωραιοποιεί πρόσωπα και καταστάσεις, χωρίς να πέφτει στην παγίδα του φθηνού και επιφανειακού συναισθηματισμού, η συγγραφέας προσεγγίζει το καθετί μέσα στο βιβλίο της με τρόπο εντελώς ανθρωποκεντρικό και σφαιρικό ταυτόχρονα, γεγονός που δημιουργεί στον αναγνώστη ατόφια συναισθήματα.       

           

Πέρα από τον κεντρικό μυθιστορηματικό άξονα που είναι η ζωή της Θεοφανώς, η κυρία Βόικου δημιουργεί μικρότερους μυθιστορηματικούς πυλώνες, που στηρίζουν με τον τρόπο τους τη βασική πλοκή του έργου. Συγκεκριμένα, όλοι οι δευτεραγωνιστές που παρελαύνουν από τις σελίδες του παρόντος μυθιστορήματος έχουν στιβαρή υπόσταση, καθώς μας αφηγούνται τη δική τους προσωπική ιστορία. Από τους χαρακτήρες που ξεχωρίζουν είναι ο σκληροτράχυλος Πέτκο που αντιπροσωπεύει την άλλη πλεύρα και προδίδεται διαρκώς όχι μόνο από τους ανθρώπους γύρω του, αλλά κυρίως από την ίδια του την καρδιά, η οποία θα πάει κόντρα στις επιλογές του, καθώς και ο εύθραυστος Λάζαρος που η ανθρώπινη φύση του και ειδικότερα οι ανάγκες της σάρκας μάχονται με την αγνότητα του πνεύματος που επιβάλλει η αφοσίωση στο Θεό. Φυσικά και η Ευγενία, η μητέρα της Θεοφανώς, η οποία ίσως αποτελεί μία από τις τραγικότερες μορφές αυτού του βιβλίου, κι αυτό γιατί βρίσκεται ξαφνικά διχασμένη ανάμεσα στο χρέος της ως σύζυγος και στη γυναικεία της φύση, καθώς και στον ρόλο της ως μητέρα, η οποία συμπάσχει με το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται η κόρης της.

           

Τέλος, η αυλαία του μυθιστορήματος πέφτει με την υπογραφή της συνθήκης του Βουκουρεστίου, όπου το Μελένικο εντάσσεται οριστικά στη Βουλγαρία, με συνέπεια οι Έλληνες του τόπου να κληθούν να τον αποχωριστούν και να μεταναστεύσουν στην Ελλάδα. Η Σοφία Βόικου με έναν εξαιρετικά συγκινητικό και απόλυτα κινηματογραφικό τρόπο μας αφηγείται τις τελευταίες στιγμές των Ελλήνων της περιοχής, κάνοντας τη ψυχή μας να δακρύσει!    

 

Ολοκληρώνοντας λοιπόν, το «Νυφικό από πορφύρα» είναι ένα αμιγώς ιστορικό
μυθιστόρημα που έρχεται για να φωτίσει άγνωστες ιστορικές πτυχές του τόπου μας, να αναδείξει τον ηρωισμό ανθρώπων που δεν καταγράφηκαν στα κιτάπια της Ιστορίας και φυσικά να τονίσει πως μπροστά στον ανθρώπινο πόνο, στην αδυναμία και στις επιβολές της καρδιάς όλοι οι άνθρωποι ανεξάρτητα με την καταγωγή τους και την πίστη τους είναι ίσοι!