Άμστερνταμ

Ιαν μακ Γίουαν

Εκδόσεις Πατάκη
 

           

Ο Ίαν ΜακΓιούαν αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους Βρετανούς συγγραφείς της σύγχρονης εποχής. Είναι γνωστός κυρίως για τα έργα του «Μαύρα Σκυλιά», «Εξιλέωση», «Στην ακτή», «Νόμος περί τέκνων». Στον χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας εμφανίστηκε για πρώτη φορά με τον «Τσιμεντόκηπο» το 1982 από τις εκδόσεις Γράμματα, σε μετάφραση της Ρένας Χατχούτ. Πρόσφατα, επανακυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη στο δυναμικό των οποίων ανήκει από το 2015, η βραβευμένη με "Booker" νουβέλα του «Άμστερνταμ», σε μετάφραση του Γιώργου Ίκαρου Μπαμπασάκη, ο οποίος είχε μεταφράσει το συγκεκριμένο έργο για λογαριασμό των εκδόσεων Νεφέλη, το 1999.          

Το «Άμστερνταμ» είναι μία περιεκτική και αμιγώς κοινωνική νουβέλα, πλούσιων αντιθέσεων και ηθικών συγκρούσεων, που παρότι δεν διέπεται από συναισθηματικές εξάρσεις και έντονες ανατροπές όσον αφορά το κομμάτι της πλοκής, διαβάζεται απνευστί και με αμείωτο ενδιαφέρον! Φυσικά, το γεγονός αυτό οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο ο Βρετανός συγγραφέας προσεγγίζει τους μυθιστορηματικούς του ήρωες, τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους, τα ηθικά τους διλήμματα και τις εσωτερικές τους συγκρούσεις.

Όλα ξεκινούν όταν οι δύο βασικοί ήρωες του Ίαν ΜακΓιούαν, ο Βέρνον, δημοσιογράφος και διευθυντής της εφημερίδας «Κριτής», και ο Κλάιβ δημοφιλής και πετυχημένος συνθέτης που συγκαταλέγεται στους ποιοτικότερους της γενιάς του, συναντιούνται στην κηδεία της κοινής τους φίλης, της Μόλλυ Λέιν, με την οποία υπήρξαν και οι δύο εραστές στα νιάτα τους!     

Η μοιραία αυτή η συνάντηση θα φέρει ξανά κοντά τους δύο φίλους, η σχέση των οποίων το τελευταίο διάστημα κλυδωνίζεται. Οι αναμνήσεις και γενικότερα το παρελθόν που τους ενώνει έρχεται θραυσματικά στο φως! Παράλληλα, παρακολουθούμε την καθημερινότητα του Βέρνον, αλλά και του Κλάιβ, οι οποίοι βρίσκονται σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή της επαγγελματικής τους πορείας.           

Από την μία πλευρά, έχουμε τον Βέρνον η εφημερίδα του οποίου διανύει μία ιδιαίτερη άσχημη περίοδο τόσο με την περιορισμένη θεματολογία της και τις μη εμπνευσμένες στήλες της, όσο και με τις πολύ χαμηλές πωλήσεις της. Ο Βέρνον λοιπόν θα προσπαθήσει με όποιο μέσο διαθέτει και με όποιο κόστος, αψηφώντας καθέ ηθικό φραγμό να ανατρέψει την κατάσταση και να αυξήσει τις πωλήσεις της εφημερίδας του. Θα σταθεί τυχερός γιατί λίγο μετά τον θάνατο της Μόλλυ Λέιν θα φτάσουν στα χέρια του μερικές φωτογραφίες ενός σημαντικού πολιτικού προσώπου της Κυβέρνησης, από μία ιδιαίτερα προσωπική στιγμή, οι οποίες μπορεί να γίνουν η σανίδα σωτηρίας του!    

Από την άλλη πλευρά, έχουμε τον Κλάιβ έναν παθητικό θα λέγαμε άνθρωπο, άνθρωπο αποκομμένο από τα όσα συμβαίνουν γύρω του, ο οποίος είναι «εγκλωβισμένος» σε μία εντελώς δική του πραγματικότητα, όπου αναπνέει αποκλειστικά για την τέχνη της μουσικής! Ο Κλάιβ έχει αναλάβει τη σύνθεση μίας μουσικής συμφωνίας για τη νέα χιλιετία που πλησιάζει! Ωστόσο βρίσκεται σε καλλιτεχνικό τέλμα, με αποτέλεσμα να εφευρίσκει διάφορους τρόπους για να καταφέρει να συναντήσει την πολυπόθητη έμπνευση! Κατά τη διάρκεια μίας τέτοιας προσπάθειας, να «πετύχει» δηλαδή την έμπνευση, θα βρεθεί στο βουνό, όπου θα γίνει μάρτυρας ενός βιασμού, γεγονός ωστόσο που δεν θα τον επηρεάσει ιδιαίτερα, αν και ο Βέρνον θα τον παροτρύνει να μιλήσει στην αστυνομία, παρότρυνση η οποία θα γεννήσει εντός του μία εσωτερική σύγκρουση και θα τον προβληματίσει αρκετά.

​

Ο Ίαν ΜακΓιούαν δημιουργεί δύο βασικούς μυθιστορηματικούς χαρακτήρες που εκ πρώτης όψεως μπορεί να φαίνονται εντελώς αντίθετοι μεταξύ τους, στην πραγματικότητα ωστόσο οι χαρακτήρες τους αποτελούν κράμα των ίδιων υλικών! Εγωιστές, εκδικητικοί, με συσσωρευμένο θύμο και ζήλια, ζουν αποκλειστικά για τον εαυτό τους, τόσο ο Βέρνον όσο και ο Κλάιβ θα έρθουν αντιμέτωποι με ένα πλήθος εσωτερικών, ηθικών συγκρούσεων, που όμως δεν θα σταθούν αρκετές για να πυροδοτήσουν εντός τους αλλαγές ως προς τον χαρακτήρα και την συμπεριφορά τους! Παγιδευμένοι στην φαυλότητα της καθημερινότητας τους, οι ήρωες του ΜακΓιούαν οδηγούνται αναπότρεπτα σε ένα τραγικό τέλος, τέλος ιδιαίτερα κυνικό και σαρκαστικό, μέσα από το οποίο ο Βρετανός συγγραφέας στηλιτεύει την υποκρισία των ανθρώπινων σχέσεων!

​

Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, ο Ίαν ΜακΓιούαν μέσα από την αιχμηρή, σκοτεινή και σατιρική του προσέγγιση, προσέγγιση γυμνή από φθηνούς συναισθηματισμούς και λυρικές εξάρσεις, δημιουργεί ένα περιεκτικό και ουσιαστικό κείμενο, που δεν περισσεύει ούτε μία λέξη, μέσα από το οποίο αναδεικνύει τα κακώς κείμενα της βρετανικής κοινωνίας και ειδικότερα τη φαυλότητα στην οποία έχει εγκλωβιστεί η αστική τάξη και φυσικά οι άνθρωποι της γενιάς του! Αξίζει να αναζητήσετε το «Άμστερνταμ».