Γράμματα στη Χιονάτη - Ευγενία Φακίνου| Εκδόσεις Καστανιώτη

 

Η Ευγενία Φακίνου αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο στον χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας. Το πρώτο της μυθιστόρημα, η Αστραδενή, δημοσιεύτηκε το 1982. Εκ τότε, και μέχρι σήμερα, η συγγραφέας έχει δημοσιεύσει μία πληθώρα λογοτεχνικών έργων, που την κατέστησαν αγαπητή στο αναγνωστικό κοινό της χώρας. Θα μπορούσε να πούμε, πως η Ευγενία Φακίνου αποτελεί πλέον μία κλασική σχεδόν συγγραφική φιγούρα, η οποία παραμένει δημιουργική ακόμη και σήμερα.

Πρόσφατα, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη, το νέο της μυθιστόρημα, με τίτλο «Γράμματα στη Χιονάτη». Πρόκειται για ένα μικρό σε όγκο βιβλίο, αποτελείται από 200 και κάτι σελίδες, που ακροβατεί μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, με τη συγγραφέα να δημιουργεί μία επιβλητική ατμόσφαιρα, καθώς και την αίσθηση της έλλειψης και του υπαινιγμού, που διεγείρουν το αναγνωστικό ενδιαφέρον.

Όλα ξεκινούν, όταν η ανώνυμη πρωταγωνίστρια του βιβλίου, φτάνει μία φθινοπωρινή μέρα, σε ένα ορεινό χωριό, επιθυμώντας να βρει μία κατοικία, και να τη νοικιάσει για μερικούς μήνες. Το οστεώδες και μαυροφορεμένο κορμί της, τα ξυρισμένα της μαλλιά και φρύδια, σε συνδυασμό με την επιβλητική σιωπή, την οποία έχει επιλέξει, εξάπτουν την περιέργεια των ηλικιωμένων κατοίκων του χωριού για την «ξένη γυναίκα», η οποία θα εγκατασταθεί τελικά στο χωριό αυτό. Τις πρώτες μέρες της παραμονής της, θα βρεθεί μπροστά σε μία έκπληξη, αφού οι ελάχιστοι χωρικοί, θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τον τόπο διαμονής τους, λόγω των κατολισθήσεων που πλήττουν το έδαφος της περιοχής, με αποτέλεσμα η γυναίκα να μείνει σχεδόν μόνη. Ούσα ήδη συνηθισμένη στην μοναξιά, η ηρωίδα της Φακίνου, θα παραμείνει στο χωριό, όπου θα έχει άπλετο χρόνο για να συνομιλήσει με τον εαυτό της. Θα οικοδομήσει λοιπόν, μία καθημερινότητα πλούσια σε οικιακές δραστηριότητες για να κρατά τη σκέψη της απασχολημένη.

Την απομόνωση και την ηρεμία της πρωταγωνίστριας θα διακόψουν ένας γάμος-παρωδία στην πλατεία του χωριού, όπου η ηρωίδα της Φακίνου θα κληθεί να παίξει έναν ρόλο κλειδί, η συνάντηση με τον Ποιητή, αλλά και η επίσκεψη στο κοινόβιο μοναστήρι, όπου κατοικείται από γερασμένους άνδρες και γυναίκες. Ανεξάρτητα με αυτές τις ευτράπελες, θα μπορούσαμε να πούμε, στιγμές που θα βιώσει η ηρωίδα, στιγμές που θα μπορούσαν να είχαν αντληθεί από κάποια ταινία, του Αλμοδόβαρ ίσως, η πρωταγωνίστρια του βιβλίου, παραμένει σιωπηλή, και αινιγματική, προσηλωμένη στον στόχο της, να περιμένει το «άλλο χιόνι»…

Όταν όμως το χιόνι κάνει την εμφάνιση του, μία αναπάντεχη έκπληξη την περιμένει. Στην αυλή του σπιτιού που νοικιάζει, ένα βρώμικο, σιωπηλό, και εξαντλημένο από την κούραση μικρό κορίτσι θα κάνει την εμφάνιση του. Η ηρωίδα του βιβλίου θα υπερπηδήσει τους φόβους, τις ανασφάλειες και τις αμφιβολίες που τρέφει, και θα προσφέρει τη φροντίδα της στο μικρό κορίτσι, στη Χιονάτη, όπως θα την ονοματίσει, προσπαθώντας παράλληλα να σπάσει τη σιωπή του κοριτσιού, δείχνοντας τον τρόπο να συλλαβίζει, μαθαίνοντας τη να μιλάει.

Η Ευγενία Φακίνου συνθέτει ένα συμβολικό και αινιγματικό ταυτόχρονα μυθιστόρημα, με έντονο υπαρξιακό χαρακτήρα, αφού η πρωταγωνίστρια του βιβλίου έχοντας πια γεράσει, και φτάσει σε ένα προσωπικό τέλμα, επιδίδεται σε μία συλλογιστική πορεία σκέψης, που αφορά τις επιλογές που καθόρισαν τη ζωή της, τις μνήμες και τους ανθρώπους που κουβαλά απ’ το παρελθόν στους ώμους της. Φορτίο που την κύρτωσε, την πλήγωσε βαθιά, άλλοτε συνειδητά, κι άλλοτε ασυνείδητα, και καθόρισε την τροχιά που έλαβε η ζωή της, διαμορφώνοντας παράλληλα τον χαρακτήρα και την στάση της.

Με την άκρατη λυρική γραφή της λοιπόν, η Ευγενία Φακίνου δημιουργεί μία κινηματογραφική και παραμυθένια ταυτόχρονα ατμόσφαιρα, που θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί σκηνικό ταινίας. Δημιουργεί μία πληθώρα εικόνων με πρωταγωνίστρια τη Φύση, εικόνες ζωντανές και επιβλητικές, που κουμπώνουν τέλεια με την μυθιστορηματική πλοκή, που χτίζεται σελίδα τη σελίδα. Δημιουργεί επίσης, σε πολύ έντονο βαθμό το αίσθημα της χαρμολύπης, αφού πολλές από τις αναμνήσεις που σχετίζονται με το μακρινό παρελθόν της ηρωίδας διέπονται από τη γλύκα της αθωότητας, σε αντίθεση με αυτές που έρχονται από ένα κοντινότερο, ενήλικο θα έλεγα καλύτερα, παρελθόν, που λίγο πικρίζουν.

Τέλος, η πιο συγκλονιστική στιγμή του βιβλίου, όπου επέρχεται η συναισθηματική κορύφωση του αναγνώστη, είναι εκείνη όπου η ηρωίδα της Φακίνου, συνειδητοποιεί πως η προσπάθεια στην οποία εμπλέκεται ώστε το κοριτσάκι, η Χιονάτη της, να καταφέρει να προφέρει τη λέξη «μαμά», είναι στην πραγματικότητα, η δική της προσπάθεια να συμφιλιωθεί με όλα εκείνα τα ανείπωτα, που κουβαλά αυτή η λέξη, την οποία αδυνατεί η ίδια για χρόνια να πει. Γεγονός, που τελικά ρίχνει φως στον κεντρικό άξονα γύρω απ’ τον οποίο κινείται το μυθιστόρημα της Φακίνου, που όπως εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς, είναι η σχέση μεταξύ μητέρας-κόρης, η οποία αποτελεί σημείο αναφοράς και ετεροπροσδιορισμού για την κόρη!

Ολοκληρώνοντας, το νέο μυθιστόρημα της Ευγενίας Φακίνου, τα «Γράμματα στη Χιονάτη», αποτελεί μία τελευταία προσπάθεια του ανθρώπου, που βρίσκεται λίγο πριν τη δύση του, συμφιλίωσης με το παρελθόν, με τις μνήμες, με τις πληγές και τους ανθρώπους που τον στιγμάτισαν, μία προσπάθεια ουσιαστικά του ανθρώπου να συμφιλιωθεί με τον ίδιο του τον εαυτό!