​

Αν η Beale street μπορούσε να μιλήσει

James Baldwin

Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ

​

Το μυθιστόρημα «Αν η Beale street μπορούσε να μιλήσει» είναι το προτελευταίο μυθιστόρημα που δημοσίευσε ο Αφροαμερικανός συγγραφέας και γνωστός για την έντονη ακτιβιστική του δράση, James Baldwin! 

Δημοσιεύτηκε το 1974, ενώ μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με ιδιαίτερη επιτυχία το 2018. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε πρόσφατα, εξαιρετικά μεταφρασμένο από την Άλκηστη Τριμπέρη, για λογαριασμό των εκδόσεων Πόλις. 

 
Με φόντο το Χάρλεμ της δεκαετίας του '70, μία συνοικία η οποία έχει άρρηκτα συνδεθεί με την παρουσία των Αφροαμερικανών, με την άκρατη εγκληματικότητα, τη βία, τα ναρκωτικά, την εξαθλίωση, αλλά και με την τζαζ και τη μπλουζ μουσική, ο συγγραφέας συνθέτει ένα ανθρωποκεντρικό μυθιστόρημα, στις σελίδες του οποίου πρωταγωνιστεί μία ιστορία αγάπης, βαθιά ανθρώπινη και συγκινητική, που εμπνέει και που, πάρα το γεγονός ότι σε αρκετά σημεία κάπως «πικρίζει», θα έλεγα πως τελικά κρύβει άπλετο φως και γεννά την αισιοδοξία. 

Πρωταγωνιστές του βιβλίου είναι δύο νεαροί ενήλικες, η Τις και ο Φόνι. Δύο παιδικοί φίλοι που γεννήθηκαν και ανατράφηκαν στην ίδια φτωχογειτονιά! Μία δυνατή φιλία, η οποία χρόνο, τον χρόνο, ωρίμασε, εξελίχθηκε και μεταλλάχθηκε με απόλυτη φυσικότητα σε βαθιά αγάπη και έρωτα! Η Τις και ο Φόνι είναι δύο νέα παιδιά γεμάτα ελπίδα και όνειρα για το κοινό τους μέλλον, δύο παιδιά που θέλουν να ενώσουν τις ζωές τους και να συνεχίσουν να πορεύονται μαζί, προχωρώντας τη σχέση τους στο επόμενο βήμα, που δεν είναι άλλο από τον γάμο! 

 

Ωστόσο, οι αναπάντεχες εκπλήξεις έρχονται για να αλλάξουν ολοκληρωτικά τα σχέδια τους. 

Κάνοντας χρήση πρωτοπρόσωπης αφήγησης -η Τις μας αφηγείται όλα όσα συμβαίνουν- ο Baldwin δημιουργεί ένα μυθιστόρημα που κινείται ανάμεσα στο δύσβατο και τραγικό παρόν, αλλά και στις ανέμελες και ευτυχισμένες στιγμές του παρελθόντος! Οι γλυκές αναμνήσεις της Τις γίνονται το καύσιμο, προσφέροντας την απαραίτητη ενέργεια τόσο στην ίδια, όσο και στην οικογένεια της, ώστε να αγωνιστούν για την λύτρωση του Φόνι.

Ο Baldwin δημιουργεί ένα μυθιστόρημα με διαχρονικό χαρακτήρα, μέσα από το οποίο καταφέρνει να αναδείξει την αιώνια προσπάθεια του ανθρώπου να μάχεται πάρα τις αντιξοότητες που μπορεί να συναντήσει στον δρόμο του, να ελπίζει, να υπομένει, καρτερώντας μία καλύτερη ζωή, απαλλαγμένη από δύσκολες συνθήκες, με το δικαίωμα στα όνειρα να αψηφά φυλή, κοινωνική τάξη και οποιοδήποτε αλλό χαρακτηριστικό που μπορεί να λειτουργήσει ως τροχοπέδη. Η ανάγκη του ανθρώπου για όνειρα είναι ζώσας σημασίας και αυτό γιατί νοηματοδοτεί και προσφέρει ουσία στην καθημερινότητα του. 

 
Μέσα από το έργο του ο Baldwin αναδεικνύει τη σημαντικότητα των οικογενειακών δεσμών, με την οικογένεια της Τις να αποτελεί πρότυπο οικογενειακού συστήματος, η εύρυθμη λειτουργία του οποίου προσφέρει την απαιτούμενη δύναμη και στήριξη στον επίπονο αυτό αγώνα αποφυλάκισης! Συγκεκριμένα, ο συγγραφέας αντιπαραβάλει το στηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον της πρωταγωνίστριας, με τη δυσλειτουργική οικογένεια του Φόνι, τα μέλη της οποίας όντας εγκλωβισμένα στα πάθη τους, αδυνατούν να δουν πέρα από το εγώ τους, με φυσικό επακόλουθο να μην του προσφέρουν καμία απολύτως βοήθεια. 

Ενδιαφέρον στοιχείο του παρόντος βιβλίου είναι η επιβλητική παρουσία των γυναικών, οι οποίες δε λυγίζουν, αλλά αντίθετα σηκώνοντας στους ώμους το βάρος όλης αυτής της κατάστασης, αγόγγυστα «πολεμούν». Ο συγγραφέας έμμεσα, μέσα από την Τις και τις γυναίκες της οικογένειάς της, θα έλεγα πως έξυπνα σχολιάζει τις πατριαρχικές νόρμες όχι μόνο της αμερικανικής, αλλά γενικότερα κάθε κοινωνίας, αναδεικνύοντας το μεγαλείο και την σπουδαιότητα του γυναικείου φύλου! 

Ιδιαίτερα έντονη είναι η παρουσία της μουσικής στις σελίδες του βιβλίου αυτού, το οποίο είναι πλούσια διανθισμένο σε μουσικές αναφορές, από τον τίτλο του ακόμη, αφού από ότι φαίνεται ο James Baldwin εμπνεύστηκε από τον συνθέτη και στιχουργό W.C. Handy και το μπλουζ τραγούδι του "Beale street", το οποίο κυκλοφόρησε το 1917 σε ερμηνεία της Gilda Grey! 

Το μυθιστόρημα του «Αν η Beale street μπορούσε να μιλήσει» δεν είναι άλλο ένα βιβλίο που μιλά για τη δύναμη της αγάπης! Ειναι αντίθετα ένα ουμανιστικό μυθιστόρημα που ανάγει την ατομική σε συλλογική εμπειρία και μιλά για την αγάπη ως πράξη επανάστασης μέσα σε μία αδηφάγα, ρατσιστική κοινωνία, που σκοτώνει αφειδώς ελπίδες και ονειρα!