Περί ειρήνης

 

   'Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος...' αναφέρει ο Άγγλος φιλόσοφος Τόμας Χομπς,  προαναγγέλλοντας γεγονότα αυτοκαταστροφής του ανθρώπινου είδους.  Αναρωτιέμαι τι έχει κάνει αυτό το δύστυχο τετράποδο για να κουβαλάει στις πλάτες του το βάρος όλου του κόσμου. Άλλωστε, αποτελεί , σύμφωνα με τον Καναδό συγγραφέα Φάρλεϋ Μόατ στο βιβλίο του «Λύκοι, σας παρακαλώ μην κλαίτε», ένα πλάσμα εναρμονισμένο με τη φύση, χρήσιμο και με το ένστικτο προστασίας των ομοίων του. Ο ερευνητής, ξεκινώντας μια ενδελεχή καταμέτρηση λύκων και ελαφιών που κατασπαράζονται από αυτούς  ανά  χρόνο σε μια αχανή περιοχή του Καναδά, βρέθηκε να καταγράφει παρατηρήσεις -εκτός θέματος- γοητευμένος από τον χαρακτήρα, την οικογενειακή δομή και συμπεριφορά του ζώου αυτού.

     Η ειρήνη είναι έργο ανθρώπου.  Μέσα από «Το μεγάλο βιβλίο για την Ειρήνη» των I.Bournier- M. Pottier, αναζητούνται ανταποκριτές ειρήνης σε αντιδιαστολή με τους ανταποκριτές πολέμου. Σε παιχνίδι δημιουργικής γραφής νηπίου, στον φανταστικό φίλο της αρέσει πολύ η σοκολάτα αλλά δεν του αρέσει να τον τρώνε οι λύκοι. Σε κανέναν δεν αρέσει ο πόλεμος, συνεχίζοντας την 'ετικέτα' αυτή του λύκου που, ωστόσο, στην παιδική ηλικία υπάρχει για να τακτοποιεί το χάος. Κι ας κρύβει όλη αυτή η δράση και η ανταλλαγή πυρών (σε επίπεδο θεατρικής έκφρασης και άλλων παιχνιδιών) ένα σασπένς.

    Δεν θα αναλύσουμε την ειρήνη σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν υπάρχει η γνώση και η δυνατότητα. Καραδοκεί ο κίνδυνος μιας υπεραφήγησης πολιτικής μεταχείρισης  και ανισότητας. Ο Καντ, παρατηρώντας την  πινακίδα ενός ολλανδικού πανδοχείου απέναντι από ένα κοιμητήριο με το όνομα 'Αιώνια Ειρήνη' έγραψε ένα δοκίμιο το 1795 με το όνομα αυτό. Καθόλου ειρωνικό αλλά, ελπιδοφόρα, μεθοδικό, το έργο αυτό μιλάει για τη διφυή φύση του ανθρώπου, που από την μια πράττει με βούληση και από την άλλη κυριαρχείται από ένστικτα και ορμές, με αποτέλεσμα τη σύγκρουση .

   Η σύγκρουση είναι μια ευκαιρία για διάλογο, αν αποφασίσουμε να αναλύσουμε την ειρήνη σε συλλογικό επίπεδο (οικογένειας, ομάδας, τάξης, γειτονιάς κ.λπ.). Και εδώ έρχεται ο λόγος. Στον πρόλογο της Αιώνιας Ειρήνης του ισπανού συγγραφέα Χ. Μαγιόρκα δίδεται τροφή για σκέψη. Ο Ουμπέρτο Ἐκο με εύστοχο τρόπο -με ένα σχέδιο που απεικονίζει μια οπτική ψευδαίσθηση ενός 'δυνατού 'αντικειμένου που όμως δεν λειτουργεί στην πράξη- παραπέμπει σε αυτήν ακριβώς την εντύπωση: ότι μπορούμε να αναφερόμαστε σε αυτό ακόμη και να δώσουμε οδηγίες  χρήσης ενώ πρόκειται για ένα οπτικά "αδύνατο" αντικείμενο. Ανοίγει ο δρόμος για την καθαρή βούληση σιγά σιγά.

    Η σύγκρουση ξεκινά από την καρδιά, από το μέσα μας. Επιλέγουμε πώς θα δούμε κάτι και πώς θα αντιδράσουμε. Η επιλογή είναι το κλειδί. Αν αρνηθούμε τη σύγκρουση, αποφεύγοντας την,  καθυστερούμε την επίλυση. Αν το "ρίξουμε" στην επίθεση, η ζημιά είναι αναπόφευκτη.  Εμείς τον επιλέγουμε τον 'λύκο'* και αυτός λειτουργεί αναλόγως των προσδοκιών μας.

 

 

* «[...]Κάπου πέρα από την ανατολή ούρλιαξε ένας λύκος, μακρόσυρτα, ερωτηματικά. Τη γνώρισα τη φωνή, γιατί την είχα ακούσει τόσο συχνά[...]Μα για μένα ήταν μια φωνή που μου μιλούσε για έναν άλλο κόσμο, έναν κόσμο απ' τον οποίο είχαμε πια αποξενωθεί εμείς οι άνθρωποι, έναν κόσμο που κάποτε ανήκε και σε εμάς προτού αποφασίσουμε να το απαρνηθούμε, έναν κόσμο που εγώ τον είχα σχεδόν ξαναβρεί, μόνο και μόνο για να τον χάσω πάλι, εξαιτίας της δικής μου δυσπιστίας». - Φάρλεϋ  Μόατ.

 

​

Α.Β