Ρίτσαρντ Φορντ

Καναδάς

​

Εκδόσεις Πατάκη

 

Ο Ρίτσαρντ Φορντ γεννήθηκε το 1944 στο Τζάκσον του Μισισιπή. Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς, με το λογοτεχνικό του έργο να χαίρει μεγάλης εκτίμησης και θαυμασμού παγκοσμίως. Ο Ρίτσαρντ Φορντ έχει προταθεί για σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία κατά τη διάρκεια της συγγραφικής του πορείας. Το μυθιστόρημα του «Ημέρα Ανεξαρτησίας» κατάφερε να αποκομίσει το βραβείο Πούλιτζερ το 1996. Θεωρείται εκπρόσωπος του ρεύματος του “βρώμικου ρεαλισμού” μαζί με συγγραφείς όπως ο Τσαρλς Μπουκόφσκι, ο Ρέιμοντ Κάρβερ και ο Κόρμακ Μακάρθι. 

Δυστυχώς, το ελληνικό αναγνωστικό κοινό δεν έχει αντιληφθεί ακόμη τη λογοτεχνική αξία του Αμερικανού συγγραφέα, παρόλα αυτά τα βιβλία του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πατάκη. Αφορμή για το παρόν κείμενο στάθηκε η δεύτερη ανάγνωση του μυθιστορήματος του «Καναδάς» που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2014 φυσικά από τις εκδόσεις Πατάκη, εξαιρετικά μεταφρασμένο από τον κύριο Θωμά Σκάσση. 

Πρόκειται για ένα αμιγώς υπαρξιακό μυθιστόρημα. Ένα μυθιστόρημα βίαιης ενηλικίωσης, μιας και ο αφηγητής της ιστορίας θα κληθεί να αντιμετωπίσει με τη ζωή κατά πρόσωπο από πολύ νωρίς. Ο ηλικιωμένος Ντελ Πάρσονς είναι ο αφηγητής της ιστορίας, ο οποίος αναμοχλεύει το παρελθόν, επαναφέρει στη μνήμη του τα γεγονότα που σημάδεψαν την εφηβική του ηλικία και καθόρισαν με τρόπο ολοκληρωτικό τη ζωή του, γεγονότα τα οποία μας τα αφηγείται με κάθε ειλικρίνεια. 

​

Ο  Ντελ έχει μετακομίσει με τους γονείς του και τη δίδυμη αδερφή του, την Μπέρνερ, στο Γκρέιτ Φόλς, μία αδιάφορη κωμόπολη στη Μοντάνα. Οι γονείς του Ντελ είναι δύο εντελώς αντίθετοι χαρακτήρες. Ο Μπεβ, ο πατέρας του, είναι ένας πρώην υπαξιωματικός της πολεμικής αεροπορίας, ιδιαίτερα γοητευτικός και αρκετά κοινωνικός, ο οποίος ωστόσο εμφανίζει μία ροπή προς την παρανομία. Αντίθετα η σύζυγος του, η Νίβα, είναι μία μορφωμένη Εβραία, αρκετά δύστροπη και αντικοινωνική, η οποία εργάζεται ως καθηγήτρια. Η ζωή της οικογένειας Πάρσονς κυλά άτονα και  βαρετά μέχρι που μία αποτυχημένη “κομπίνα” του Μπεβ θα τον οδηγήσει στην απόφαση να ληστέψει μία τράπεζα μαζί με τη σύζυγο του. Το γεγονός αυτό θα επιφέρει δυσάρεστα αποτελέσματα στην υπόλοιπη οικογένεια, μιας και όταν η αστυνομία τους συλλάβει, τα δύο δίδυμα αδέρφια θα μείνουν ξαφνικά εντελώς μόνα, αφημένα στην τύχη τους!   

​

Η δίδυμη αδερφή του Ντελ θα τον εγκαταλείψει για να ακολουθήσει έναν εφηβικό της έρωτα, με συνέπεια ο Ντελ να μείνει εντελώς μόνος. Τον έφηβο πρωταγωνιστή θα περισώσει μία φίλη της μητέρας του, η οποία θα τον στείλει στον Καναδά, όπου θα καταφέρει να μεγαλώσει και να ζήσει ελεύθερος, απαλλαγμένος από τις συνέπειες της εγκληματικής πράξης των γονιών του. 

Ο Ντελ λοιπόν πατώντας γερά στο σήμερα, στρέφει το βλέμμα του στο χθες και με την ωριμότητα που έχει επιφέρει ο χρόνος, θυμάται το παρελθόν του, παρατηρεί τα γεγονότα από απόσταση πια, προσπαθεί να τα κατανοήσει και φυσικά να τα αξιολογήσει μέσα από μία ομολογουμένως αντικειμενική πια ματιά, η οποία είναι αποτέλεσμα της χρονικής απόστασης που συνδέει το χθες με το σήμερα. Ουσιαστικά, ο Ντελ παλεύει να κλείσει τους ανοιχτούς λογαριασμούς με το παρελθόν, να τους τακτοποιήσει, ψάχνοντας για απαντήσεις και εξάγοντας τελικά τα δικά του συμπεράσματα για όλα όσα συνέβησαν τότε.

Ο Ρίτσαρντ Φορντ λοιπόν δημιουργεί ένα στρωτό και φαινομενικά απλό όσον αφορά τη χρήση της γλώσσας κείμενο, ένα κείμενο ωστόσο πυκνό, συμπυκνωμένων νοημάτων και υφερπόντων συναισθημάτων, μέσα από το οποίο δεν καταφέρνει απλά να αναβιώσει την καθημερινότητα μίας συνηθισμένης οικογένειας της αμερικανικής επαρχίας τη δεκαετία του '60, αλλά αντίθετα καταφέρνει να δημιουργήσει ένα μεγαλεπήβολο και βαθιά υπαρξιακό έργο, έργο διαχρονικού φυσικά χαρακτήρα, μέσα από το οποίο ο Φορντ δράττεται της ευκαιρίας να αναδείξει μία πληθώρα εσωτερικών συγκρούσεων, κυρίως ηθικοπλαστικού χαρακτήρα, συγκρούσεις που εντοπίζονται ανάμεσα σε έννοιες όπως το σωστό και το λάθος, το ηθικό και το ανήθικο, ενώ ταυτόχρονα καταφέρνει χωρίς περιττούς συναισθηματισμούς να μιλήσει για την καθοριστική επίδραση του εκάστοτε οικογενειακού περιβάλλοντος στην εξέλιξη της ζωής ενός παιδιού και όχι μόνο, αφού διαβάζοντας κανείς τον Καναδά προσεκτικά θα εντοπίσει και τα αφοπλιστικά ειλικρινή σχόλια του Αμερικανού συγγραφέα που αφορούν το κοινωνικό περιβάλλον μίας τεράστιας και χαοτικής χώρας, πλούσιας σε αντιθέσεις, μέσα στο οποίο δρουν οι ήρωες του. 

Ολοκληρώνοντας, ο ΚΑΝΑΔΑΣ του Ρίτσαρντ Φορντ είναι από κάθε άποψη ένα αριστουργηματικό μυθιστόρημα, ένα μυθιστόρημα απόλυτα ανθρωποκεντρικό που δεν φωνάζει τον βαθιά υπαρξιακό και φιλοσοφικό του χαρακτήρα. Ένα μυθιστόρημα αρκετά ευκολοδιάβαστο και απολαυστικό, μέσα από το οποίο διαφαίνεται με τρόπο ξεκάθαρο το τεράστιο ταλέντο του Αμερικανού συγγραφέα στο να ανατέμνει σε βάθος την ανθρώπινη ψυχή. Αξίζει να το αναζητήσετε! 

​

Γιάννης Ζαραμπούκας