Περί αντικειμενικότητας

​

   Το ότι η «ιστορία»  δεν γράφεται και δεν αποδίδεται με αντικειμενικό τρόπο είναι πλέον αποδεδειγμένο. Διαβάζοντας τα περασμένα γεγονότα που διαμόρφωσαν το παρόν ενός τόπου ή ενός λαού, αναμένεις ότι θα επηρεάσουν αδιαμφισβήτητα και το μέλλον τους. Η ευθύνη για την καταγραφή μιας προσωπικής οπτικής βαραίνει και τον ίδιο τον συγγραφέα, αλλά όχι λιγότερο και τον αναγνώστη, που θα επεξεργαστεί με την σειρά του τις πληροφορίες.

   Πότε, όμως, η έλλειψη αντικειμενικότητας μπορεί να αποτελέσει σοβαρή τροχοπέδη στην απόδοση της αλήθειας, στην διατήρηση της αίσθησης δικαίου και στην εκπαίδευση των επόμενων γενεών – εφόσον ήταν αμέτοχοι στη διαμόρφωση των συνθηκών που δημιούργησαν μια δεδομένη ιστορική στιγμή;  Η προβληματική των υποκειμενικών συγγραμμάτων που προορίζονται για εκπαίδευση είτε ανηλίκων είτε ενηλίκων φαίνεται να έχει βαθιές ρίζες. Όταν πρόκειται για σχολικά εγχειρίδια η ευθύνη συγγραφής και επιλογής ανήκει στους κρατικούς φορείς. Στις περιπτώσεις των επιστημονικών συγγραμμάτων ή διατριβών  που χρησιμοποιούνται με τη σειρά τους για την επιμόρφωση φοιτητών το μερίδιο ευθύνης μοιράζεται. Η υποκειμενικότητα με την οποία φιλτράρεται ένα κείμενο με ιστορικές αναφορές έγκειται σε πολιτικές, κοινωνικές και ψυχολογικές πεποιθήσεις, θέσεις και απόψεις. Ακόμα και κείμενα λογοτεχνικού χαρακτήρα δε μένουν ανεπηρέαστα, αφού η δική τους συμβολή είναι πρωτίστως υποκειμενική. Η επιλογή συγκεκριμένων, ωστόσο, κειμένων από καθηγητές ως υλικό μάθησης εντείνουν το ίδιο κλίμα σύγχυσης.

   Κοντολογίς, ποτέ δεν ήταν επιτακτικότερη η ανάγκη να κρατούν οι μαθητές/φοιτητές τα μάτια τους ανοιχτά και το μυαλό τους σε ετοιμότητα ώστε να ασκούν κριτική και να επεξεργάζονται δημιουργικά τις γνώσεις που αποκτούν.

Καλή ακαδημαϊκή χρονιά!

 

 

A.B.