Η Μοναξιά είναι από χώμα - Μάρω Βαμβουνάκη
Η Μάρω Βαμβουνάκη είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο της εγχωρίας πεζογραφίας. Εισήλθε στο λογοτεχνικό χώρο το 1978, το όνομα της συνδέθηκε άρρηκτα με τις εκδόσεις Φιλιππότη, ενώ αγαπήθηκε από χιλιάδες αναγνώστες, γεγονός που μαρτυρούν οι χιλιάδες πωλήσεις των έργων της. Πρόκειται για μία συγγραφέα διαχρονική, σχεδόν κλασική θα τολμούσα να πω, δίχως φόβο, γιατί είμαι σίγουρος γι’ αυτό, η οποία κατάφερε να παντρέψει τη λογοτεχνία, με την επιστήμη της ψυχολογίας, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο λογοτεχνικό είδος, το οποίο σφράγισε με τη συγγραφική της παρουσία.
Την ανακάλυψα κατά τη διάρκεια της εφηβείας μου. Η αλήθεια είναι ότι τότε δεν κατάφερα να εκτιμήσω σε βάθος τα γραφόμενα της, αν και ο τρόπος γραφής της, σε συνδυασμό με το μονοπάτι που ακολουθούσε η σκέψη της, ήταν σίγουρα κάτι το εντυπωσιακό, ακόμη και στα δικά μου άγουρα αναγνωστικά μάτια. Σχετικά πρόσφατα, λόγω διάθεσης κυρίως, αποφάσισα να επιστρέψω σε ένα από τα βιβλία της, κι αυτό γιατί στην πάροδο των ετών, που μεσολάβησαν απ’ την εφηβική μου ηλικία, μέχρι και σήμερα, ανακάλυψα πως τα βιβλία της Μάρως Βαμβουνάκη λειτουργούν όπως ακριβώς κι η ποίηση, ως καταφύγιο!
Πριν από κάποιες μέρες λοιπόν, διάβασα ξανά, μετά από κάμποσα χρόνια, το εμβληματικό πεζογράφημα που της χάρισε το Β΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, το Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΧΩΜΑ, που τώρα πια κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, στο συγγραφικό δυναμικό του οποίου, ανήκει εδώ και κάποια χρόνια.
Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που συντίθεται από 18 επιστολές, γραμμένες από τον ανώνυμο κεντρικό μυθιστορηματικό χαρακτήρα της συγγραφέως, επιστολές με παραλήπτη τη γυναίκα εκείνη που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην πορεία του, αφού το σφοδρό αίσθημα του έρωτα που γεννήθηκε μέσα του για εκείνη, εξαπλώθηκε σαν πυρκαγιά καίγοντας σχεδόν τα πάντα, στο πέρασμα της. Για να καταφέρει να σωθεί ο ήρωας της Βαμβουνάκη, επιλέγει οικειοθελώς την απομόνωση, και συγκεκριμένα την αποκέντρωση, μετακομίζοντας σε ένα μακρινό νησί. Εκεί θα προσπαθήσει να καταπολεμήσει τα συναισθήματα του. Να λυτρωθεί απ’ το αβάσταχτο βάρος που επιφέρει ο έρωτας, καθώς και να επουλώσει τις πληγές που φέρνει ο χωρισμός.
Η Μάρω Βαμβουνάκη, λοιπόν, δημιουργεί ένα σύντομο και σφιχτοδεμένο μυθιστόρημα, μικρό σε όγκο, όσον αφορά τον αριθμό των σελίδων, τεράστιο ωστόσο σε εσωτερικό βάθος, κι αυτό γιατί μέσα από τον ήρωα που επινοεί και μας συστήνει μέσα απ’ τις επιστολές του ίδιου καταφέρνει να δημιουργήσει σκέψεις και να προβληματίσει τον αναγνώστη για μία πληθώρα διαχρονικών ζητημάτων, που σχετίζονται με τον άνθρωπο και τον απασχολούν εφ’ όρου ζωής.
Ειδικότερα, στο «Η μοναξιά είναι από χώμα» η συγγραφέας επικεντρώνεται στον έρωτα. Αυτόν τοποθετεί στο μικροσκόπιό της και προσπαθεί μέσα απ’ τον ήρωά της να φωτίσει κάθε σκοτεινή και ανεξερεύνητη πτυχή του. Τον έρωτα που αναζωογονεί, αλλά και θανατώνει, τον έρωτα που έρχεται να λούσει με φως την καθημερινότητα σου, αλλά και τον έρωτα εκείνον που σε βυθίζει στο σκοτάδι, και τη θλίψη. Τον έρωτα που σε οδηγεί σε νέα μονοπάτια, αλλά και τον έρωτα που σε φέρνει σε αδιέξοδα.
Για να καταφέρει ο πρωταγωνιστής του έργου να τον διαχειριστεί, να τον αποδεχτεί, να τον κατανοήσει, και φυσικά να επουλώσει τα τραύματα που του έχει δημιουργήσει, επιλέγει να συντάξει δεκαοκτώ επιστολές με αποδέκτη τη γυναίκα, που ερωτεύτηκε. Έτσι, αναμοχλεύει το παρελθόν, ξαναζεί τις αναμνήσεις του, εστιάζει σε μικρές, ασήμαντες, σε πρώτη ανάγνωση ίσως, λεπτομέρειες από τις στιγμές που μοιράστηκε με την αγαπημένη του, ενώ τελικά οδηγείται σε μία εσωτερική αναμέτρηση, αφού έρχεται αντιμέτωπος με τον ίδιο του τον εαυτό.
Κατά τη διάρκεια αυτής της σύγκρουσης, ο ήρωας της Μάρως θα κληθεί να αναμετρηθεί με τη ζήλια, τον εγωισμό, την ανθρώπινη αδυναμία και υποκρισία, ενώ θα χρειαστεί να συμφιλιωθεί με το αναπόδραστο της μοίρας, που πολλές φορές πληγώνει. Με έντονα εξομολογητικό ύφος, και γραφή που ξεχωρίζει για τον άκρατο λυρισμό της, η συγγραφέας μετατρέπει το προσωπικό βίωμα του ήρωα της, σε καθολικό, δίνοντας μία οικουμενική διάσταση στο βιβλίο της. Άλλωστε ο έρωτας υπήρχε, υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει στις ζωές μας. Ταυτόχρονα, θα έλεγα ότι δίνει το έναυσμα στον αναγνώστη για έναν προσωπικό απολογισμό, για μία εσωτερική καταβύθιση σε αναμνήσεις, εμπειρίες και τραύματα, που μας έχουν στιγματίσει.
Ολοκληρώνοντας, το «Η μοναξιά είναι από χώμα» είναι ένα εμβληματικό μυθιστόρημα, με διαχρονική παρουσία, που ήδη έχει «μεγαλώσει» γενιές αναγνωστών, και θα συνεχίσει να ταξιδεύει στον χρόνο, μαγεύοντας τους μελλοντικούς του αναγνώστες με την αφοπλιστική αλήθεια που κρύβεται στις σελίδες του.
